Đông Trùng Hạ Thảo (ĐTHT) được tìm thấy ở Tây Tạng, ở độ cao 4000m – 5000m trên mặt nước biển. ĐTHT là một loài dược liệu thiên nhiên quý hiếm, đắt nhất thế giới. Ở Trung Hoa ngày xưa chỉ có các bậc vua chúa mới được dùng. Loại dược liệu này được coi là thuốc tiên chữa bách bệnh - thuộc dạng “Cải lão hoàn đồng”.
Nguồn gốc tên gọi "Đông Trùng Hạ Thảo" (tiếng Tạng: yartsa gunbu hay yatsa gunbu, tiếng Trung: 冬虫夏草, dōng chóng xià cǎo) là xuất phát từ quan sát thực tế khi thấy vào mùa hè nấm Ophiocordyceps sinensis mọc chồi từ đầu con sâu nhô lên khỏi mặt đất, trông giốg hình cái cây cỏ mọc trên đầu con sâu. Vào mùa đông thì nhìn cặp cá thể này giống con sâu (côn trùng), còn đến mùa hè thì chúng trông giống một loài thực vật (thảo mộc) hơn, vì vậy được gọi là "Đông Trùng Hạ Thảo".
Hiện nay khoa học đã phát hiện ra rằng: Thực chất ĐTHT là một loại nấm túi bao gồm hơn 400 loài. Các loài nấm này sống ký sinh trên các côn trùng chi Hepialus, loài côn trùng chân khớp (Athropoda). Trong 400 loài nấm này, chủ yếu là hai loài chính: Cordyceps Sinensis và Cordyoeps Militaris, sống ký sinh trên ấu trùng của một số loài bướm chi Thiarodes. Để sống sót trong điều kiện khí hậu cực lạnh và khắc nghiệt, các loài bướm hoặc côn trùng thường đẻ trứng ở dưới đất, trứng nở ra ấu trùng cũng trong lòng đất. Các loài nấm này ký sinh, sống và phát triển trên các ấu trùng đó, ăn hết các chất dinh dưỡng của chúng, giết chết chúng chỉ còn lớp vỏ bọc bên ngoài, rồi khi nắng ấm hơn nấm vươn ra khỏi mặt đất để quang hợp, phần rễ vẫn bán sâu vào đầu con sâu. Loài nấm này tích tụ được rất nhiều dưỡng chất đặc biệt, trong đó có 17 loại Acid amin cần thiết cho cơ thể con người. Đông trùng hạ thảo giàu nhiều loại vitamin như: C, B2, B12, E, vitamin K, A..... và cũng nhiều các nguyên tố vi lượng Al, Si, K, Na, ... tất cả đa lượng các chất có lợi cho cơ thể con người nên chúng có tác dụng hỗ trợ cơ thể chống lại nhiều bệnh tật nan giải.
Y học cổ truyền Trung Hoa coi ĐTHT có tác dụng: Bổ phế ích can, bổ tinh điền tủy, chi huyết hóa đảm, bổ phế ích thận, bổ dưỡng tạng phủ, tư âm tráng dương, khử bệnh kiện thân, có thể nói ĐTHT chữa bách bệnh và đặc biệt ĐTHT không có tác dụng phụ.
Theo các nghiên cứu y học hiện đại, ĐTHT được coi như loại thuốc kháng sinh tự nhiên có nhiều tác dụng:
ĐTHT còn có tác dụng chữa trị rối loạn chức năng gan, kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn lao H37Rv, tăng cường lưu thông máu, giảm cholestron trong huyết thanh, chống viêm nhiễm.
DTHT càng ngày càng hiếm thấy trong điều kiện tự nhiên. Hiện nay, khoa học công nghệ phát triển vượt bậc đã cho phép con người có khả năng nuôi, giữ, phân lập giống gốc,và cấy giống trên các ấu trùng và trên các giá thể (cơ chất) nhân tạo có nguồn gốc từ gạo, tiểu mạch, ngô. Người ta đã tạo ra các điều kiện để nuôi cấy và phát triển ĐTHT ở quy mô công nghiệp. Năm 2011, Công ty Aloha (http://alohamedicimals.com) của Mỹ đã có sản lượng 405 000kg mỗi tháng, và hiện là Công ty canh tác và sản xuất ĐTHT lớn nhất thế giới.
Sản phẩn chúng tôi giới thiệu ở đây là loài nấm ĐTHT (Cordyceps militaris) được nuôi trồng trong điều kiện vi khí hậu tại Việt Nam, từ các giống có nguồn gốc từ Nhật, Nepal, Thailand, Mỹ. Chúng tôi có các biện pháp bổ sung độ ẩm không khí, điều tiết nhiệt độ, ánh sáng và không sử dụng bất cứ hóa chất hay phụ gia nào khác có dư chất độc hại..
Ts. Nguyễn Đúc Hiển.